Veel mensen zien de Maan als de Zon van de nacht. Niet heel vreemd, maar de Maan geeft zelf geen licht. Ook bestaat er niet echt zoiets als een halve maan. Hieronder vertel ik over hoe het zit met de Maan. Schijngestalten, reflectie en aantrekkingskracht.
De Maan is een satelliet die in natuurlijke vorm om de Aarde heen draait. Onze maan is de enige met een naam die aanduidt wat het is en is de vierde grootste van het zonnestelsel. In 1969 was er voor het eerst een mens op de Maan. Neil Armstrong zei toen de beroemde woorden: "Een kleine stap voor de mens, een grote stap voor de mensheid."
Reflectie
De Maan geeft zelf geen licht. Het licht dat vanaf onze maan naar de Aarde wordt gezonden, komt oorspronkelijk van de Zon. De Maan reflecteert dit licht alleen maar. Dat het schijnsel van de Maan afkomstig is door weerkaatsing van zonlicht, is belangrijk om te weten voor als je wilt begrijpen hoe het kan dat de Maan soms half is.
Schijngestalten
De Maan weerkaatst dus het licht van de Zon. Ook draait de Maan rond de Aarde. Doordat de Aarde soms een obstakel vormt voor het licht van de Zon om de Maan te bereiken, ontstaan schijngestalten (of maanfasen). Zo worden de verschillende vormen (vol, half, sikkel, nieuw) van de maan genoemd. Schijn van nep, en gestalten van vorm. De periode dat de maan één keer rond de aarde draait, duurt ongeveer 29 en een halve dag. In die tijd veranderd de maan van nieuw (niets te zien), naar wassende maan (groeiende; van nieuw naar vol), volle maan (maan volledig zichtbaar vanaf de aarde), naar afnemende maan (kleiner wordend; van vol naar nieuw), om daarna weer van voor af aan te beginnen bij de nieuwe maan. Dit komt doordat de Maan, de Aarde en de Zon soms in één lijn staan. Het zonlicht kan dan de Maan niet bereiken en deze lijkt dan ook geen licht te geven. Het woord
maand is afkomstig van deze cyclus, die ook ongeveer een maand duurt.
De volle maan komt al vroeg op. Ongeveer rond deze maanfase is het dan ook mogelijk om bij helder weer de Maan bij daglicht waar te nemen. Naarmate de Maan verder richting de nieuwe maan kruipt, komt deze ook later op. De nieuwe maan zou je in principe ook overdag kunnen zien, het enige probleem is dat de Maan dan net in de schaduw van de Aarde zit en het zonlicht niet weerkaatst kan worden.
Nog nooit hebben we vanaf de Aarde de 'achterkant' van de Maan kunnen aanschouwen. Bij volle maan zit deze namelijk achter, en bij nieuwe maan (die je dus niet kan zien) voor.
Aantrekkingskracht
Er is nog één verschijnsel dat we allemaal wel zullen kennen, en wat ook niet in het minst met de Maan te maken heeft. Wie heeft er nou nooit meegemaakt dat je lekker op het strand zit, en dat plotseling het water van de zee bij jouw plaatsje begint. Dit zijn de getijden, het eb en vloed. En hoe het nou kan dat het water plotseling lijkt te zijn gestegen? Dat komt door de aantrekkingskracht van de Maan. Die reikt helemaal tot aan het oppervlak van de Aarde en trekt het water een héél klein stukje omhoog. Ook de Zon helpt hier een handje bij. Doordat de Aarde draait veranderd het trekpunt, waardoor het water de ene keer weggezogen wordt en de andere keer teruggetrokken. Op die manier is het mogelijk dat het waterlijn soms op grote afstand van de duinen komt te liggen, en soms er bijna tegenaan (op stranden waar dat mogelijk is).
Tot besluit
De Maan is dus niet zomaar iets dat 's nachts aan de hemel staat. Ooit hoorde ik ergens dat als de Maan er niet geweest was, er waarschijnlijk niet eens leven op onze Aarde mogelijk was geweest. Waarom dat was weet ik niet meer, volgens mij kwam het uit de serie
Planet Earth van de
BBC. Dat is hoe dan ook een hele interessante serie, en zeker de moeite waard om eens te kijken.
Ondanks dat de Maan zo veel geheimen voor ons verstopt heeft, blijft het natuurlijk heel mooi om naar te kijken als je eens in een nostalgische bui bent.
Bronnen:
nl.wikipedia.org
Roman van Annejoke Smids, dat zich afspeelt in de tijd van de VOC.
