Algemene gegevens
Bloedgeld, Simone van der Vlugt
Eerste druk: 1996, gelezen druk: zesde druk (2010)
Motto:
De zee door Gods geheugenis
verteert zoo menig man
die al te samen van de vis
verslonden worden dan
Wat lijdt den zeeman al verdriet
bij nachten en bij dag
als hij de dood voor ogen ziet
en niet ontvluchten magh
(gedicht van een anonieme zeeman uit 1639)
en
Van Turk en roovers seer verwoet
worden sy aen-gerant
en veel vyanden meer
die haer soecken te krencken
die varen by der zee
mogen hier wel op dencken
(gedicht van een anonieme zeeman uit 1639)
Aantal pagina's: 224
Ruimte
Het verhaal speelt zich af op en vooral om een paar eilandjes in de buurt van Madagaskar. Ook in Amsterdam gebeurt het één en ander.
Tijd
Het verhaal speelt zich af in de tijd van de VOC, rond het jaar 1655. Er verstrijkt in totaal denk ik ongeveer anderhalf jaar, met af een toe grote sprongen van drie maanden. Het verhaal is geheel chronologisch, wel met een sprong van ruimte.
Perspectief
Dit boek is geschreven in een personaal perspectief.
Personages
Reinout van Veghel
Reinout is een eigenwijze jongeman, die vanwege armoede misdaden heeft begaan. Hij neemt snel zelf een initiatief, wat hem soms voordelen kan geven. Hij is ook slim en rechtvaardig, dat blijkt uit de manier waarop hij met zijn bemanning en zelfs zijn gevangenen omgaat. Reinout is ook sociaal, en hij houdt niet van mensen die alles maar voor zichzelf houden en doen. Daarvoor is hij in dit verhaal wel eens bereid geweest een moord te plegen.
Lutske Martensdochter
Lutske is een arm meisje uit Amsterdam, die bij haar tante woont, want haar ouders heeft ze niet meer. Ze heeft veel zelfvertrouwen en kan mensen (vooral mannen) goed vleien, en op die manier achter informatie komen of iemand bevrijden. Ook is ze erg stug en weet zich stevig te verzetten tegen de mannen op het schip, die ze niet dichterbij dan een meter laat komen. Goed toneelspelen kan ze ook, zo goed dat ze heel lang kon doorgaan als jongen, zonder dat iemand het merkte!
Opbouw/structuur
Het boek is opgebouwd uit twee delen, met elk een eigen motto. Elk deel bestaat uit zeven hoofdstukken. Er is een epiloog, maar dit is meer een toelichting van een samenvatting van het verhaal of een stuk in de toekomst.
Samenvatting
Reinout van Veghel is een crimineel die moet werken in een rasphuis in Amsterdam. Hij zit opgesloten in een waterput, die langzaam volloopt met water, en Reinout moet letterlijk pompen voor zijn leven. Even later mag hij er uit en hij wordt naar de hoofdopzichter geroepen. Die zegt hem dat hij mag aanmonsteren op een schip van de Verenigde Oost-Indische Compagnie, de Hollandia. Hij gaat akkoord.
Eerst vaart hij met een zogenaamde Lichter mee naar Texel, waar het daadwerkelijke schip ligt te wachten. Hij gaat aan boord. Daar ontmoet hij Wijnand en Lange Lijs, beide worden zijn nieuwe vrienden.
Lutske staat voor een kerk te bedelen. Haar tante, waar ze bij woont, is heel ziek en ze hebben weinig geld. Eigenlijk wil Lutskes tante dat ze gaat werken, maar het lukt haar maar niet om een baantje te vinden. Uiteindelijk gaat Lutske met de hulp van Malle Kees het dievenpad op, maar ze wordt gepakt door de schout en moet een jaar doorbrengen in het spinhuis. Als ze er weer uitkomt, wordt ze door Rode Barbara, een vrouw die een hoerenhuis en café bezit, opgevangen om als schoonmaakster te komen werken.
De situatie op het schip is onuitstaanbaar. Het (verse) voedsel begint op te raken en schipper Ruygveen maakt geen aanstalten om nieuw voedsel in te slaan bij een haven aan de kust van Afrika. Daardoor breekt er scheurbuik uit op de Hollandia, en veel van de bemanningsleden verdwijnen dichtgenaaid in een wit zeil dood in zee. Ook Reinout wordt ziek. Gelukkig voor hem bereiken ze net op tijd Kaap Hoorn, en kunnen ze hem genezen met vers citrus fruit. Andere bemanningsleden hebben helaas meer pech gehad en zijn in zee gegooid.
Na de rust op de Kaap vaart de Hollandia weer uit. Plotseling steekt er een storm op, maar het schip kan al niet meer terug. Lange tijd vaart het schip stuurloos rond over de zee. Met donderend geraas breekt de mast af, en veel van de overgebleven bemanningsleden komen er onder. Als de storm voorbij is blijkt pas hoe veel schade het heeft aangebracht. Niet alleen bemanningsleden zijn er gestorven, maar ook schipper Ruygveen in geplet door de mast. Reinout neemt het bevel op zich, voordat anderen dat kunnen doen, en gaat op weg naar Madagaskar. Hij heeft bedacht om aan, zoals hij het noemt, 'vrije vaart' te gaan doen en koopt op Madagaskar een fregat, dat prima geschikt is voor zeeroverij.
Het schip waar Thijs op zit wordt aangevallen door een ander schip dat erg lijkt op een piratenschip. Meteen moet hij denken aan de beruchte zeerover Reinout van Veghel, die de laatste tijd erg besproken is in Amsterdam. En inderdaad, hij komt het schip op en neemt Thijs en alle andere bemanningsleden gevangen. Het schip neemt hij ook. Dan worden ze meegenomen naar een eiland. Daar krijgen ze de keuze om te gaan, of zich bij Van Veghel aan te sluiten. Thijs en zijn broer David besluiten te blijven. Zij moeten samen met Reinout en de rest van de zeerovers mee op rooftocht. Als ze een keer in een haven zijn, en Thijs samen met David de stad in gaat, wordt David in zijn been gestoken door een vreemdeling. Dit wordt de jongen fataal. Thijs is enorm verdrietig en moet alleen verder. Plotseling word echter duidelijk dat Thijs helemaal geen jongen is, maar een meisje die Lutske Martensdochter heet. Zij raak behoorlijk goed bevriend met Reinout, en hij beschermt haar zo goed als hij kan tegen de mannen die iets met haar willen doen. Later besluit Lutske om terug te gaan naar Amsterdam, samen met Wijnant, die dan genoeg geld heeft om een eigen winkel te starten.
Als ze liggen te wachten op een schip dat ze kunnen plunderen, moeten ze vluchten voor een oorlogsschip dat achter ze aan gaat. Reinout vermoedt dat het Michiel de Ruyter is die achter het roer staat. De vluchten weg, van De Ruyter zit ze op de hielen. Op een eiland gaan ze te voet verder, om aan de andere kant opgepikt te worden door hun andere schip. Bijna was het gelukt, maar De Ruyter omsingelt ze en neemt Reinout gevangen.
In Amsterdam wordt Reinout van Veghel veroordeeld tot de doodstraf. Lutske doet er alles aan om het vrij te krijgen, maar hij wordt toch gehangen op de Volewijck. Echter, het tegendeel blijkt waar. Lutske heeft een deal gesloten met de beul, en die heeft het touw verstevigd zodat Reinout net niet zou stikken. Lutske en Reinouts oude vriend Wijnant bevrijden hem van de galg en nemen hem mee naar huis. Eind goed, al goed.
Citaat(en)
"'Heden ten dage, de 25e augustus van het jaar 1658, heeft Reinout van Veghel bekend zich schuldig te hebben gemaakt aan zeeroverij en moord,' schrijft de griffier in het confessieboek. 'Hij is veroordeeld om door de lucht en het gevogelte verteerd te worden, hangende op de Volewijck.'"
Dit citaat vind ik leuk omdat het zo strak is. Hoe het op een juridische manier ter ore wordt gebracht.
Thema
Ik denk dat het thema van dit boek 'Zeeroverij' is. Reinout gaat samen met zijn mannen vele schepen plunderen en dus 'zeeroven'. Wel belangrijk om te vermelden is dat Reinout zijn mannen eerlijk beloond, zij krijgen evenveel als hij krijgt. Mensen die hij gevangen neemt tijdens een plundering zijn vrij om te gaan, maar moeten dan zelf zien hoe ze thuis komen. Dit doet hij allemaal vanwege zijn ervaringen met de slechte omstandigheden op de schepen van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. En daarom heeft hij ook een hoog aanzien van zijn bemanningsleden. Jammer is het dat veel van de schippers van de VOC dit niet begrepen.
Een belangrijk vraagstuk uit dit boek is waarom mensen met een hogere rang vaak niet omkeken naar hun bemanning. Voor bijvoorbeeld de schippers was de bemanning een soort machine, die alle klusjes op het schip klaarden en energie kregen via voedsel en drank. Daarom is het ook niet heel vreemd dat in dit geval op de Hollandia muiterij ontstond. Niemand kon het aanzien hoe hun maten één voor één dood in zee gekieperd werden. En Reinout nam nu het initiatief om dat tegen te houden, en daarmee misschien ook wel zijn eigen leven te redden.
Eigen mening
Ik vond dit een erg goed boek, en de schrijfstijl is gewoon verbazingwekkend! Een personaal perspectief in de tegenwoordige tijd, je moet er even aan wennen, maar het wordt er enorm realistisch door. Alles was alsof het voor je neus gebeurde. Ook zijn er geen vragen onbeantwoord gebleven, zoals wel eens is bij andere boeken. Als je een goed boek wilt lezen, dan kies je voor Bloedgeld van Simone van der Vlugt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten